Welke olie gebruik je waarvoor in de keuken

Als je een supermarkt binnenloopt voor een fles olie weet je eigenlijk niet wat je moet kiezen. Olijfolie, zonnebloemolie, arachideolie, druivenpitolie, kokosolie, palmolie en ga zo nog maar even door. In dit artikel probeer ik je de verschillen tussen deze oliën te vertellen en waar je welke olie voor toe kan passen.

Olie kan je in de keuken op verschillende manieren gebruiken. Je kan het verwarmen om er gerechten in te bereiden of koud gebruiken als dressing over een salade of als andere smaakmaker. Niet iedere olie is overal geschikt voor omdat de eigenschappen flink verschillen.

Hieronder bespreek ik een aantal veel gebruikte oliën in de keuken. Heb je geen zin om alles te lezen dan kan je hier kijken naar een korte samenvatting.

Olijfolie

Misschien wel de bekendste olie is olijfolie, en alleen al bij olijfolie heb je een gigantische keuze. Grofweg kan je olijfolie onderverdelen in vier soorten: Vierge olijfolie, Extra Vierge olijfolie, gewone olijfolie en geraffineerde olijfolie.

Vierge olijfolie

Een olijfolie mag Vierge olijfolie heten als deze mechanisch is geperst. Deze olijfolie bevat alleen olie van olijven die zonder verhitting of andere bewerkingen dan persing wordt verkregen. Dit is dus het echte ‘olijfsap’ waarbij de de smaak van olijven echt proeft.

Extra Vierge olijfolie

Extra Vierge olijfolie is de eerste lichting olie die wordt geperst van de beste olijven, deze olie moet voldoen aan een aantal belangrijke kwalificaties. Extra Vierge olijfolie is dus de topkwaliteit onder de olijfolie als het ware. Net als de Vierge olijfolie wordt de Extra Vierge olijfolie mechanisch geperst en verder niet bewerkt.

Gewone olijfolie

Gewone olijfolie is een mengsel van geraffineerde olijfolie en Vierge olijfolie waarbij het grootste deel geraffineerd is. Deze olijfolie heeft een minder nadrukkelijke smaak en is wat neutraler.

Geraffineerde olijfolie

Geraffineerde olijfolie is een olie die wordt verkregen door raffinering van de eerste persing olijven. Hierbij worden alle oneffenheden uit de olie verwijderd maar verdwijnt ook meteen een groot deel van de smaak.

Welke olijfolie gebruiken

De olijfolie met de meeste smaak is de Vierge en de Extra Vierge olijfolie. Je kan hier in bakken maar dat is zonde, door de verhitting verdwijnt een groot deel van de smaak. Bovendien kunnen er schadelijke stoffen ontstaan als je deze olijfolie erg lang en hoog verhit. Extra Vierge en Vierge olijfolie kan je dan ook het best gebruiken als dressing of smaakmaker.

Geraffineerde olijfolie en gewone olijfolie zijn wel prima geschikt om in te bakken, de olie behoudt de kwaliteit op hogere temperatuur maar heeft wel een minder uitgesproken smaak. Natuurlijk kan je er ook wat smaak mee toevoegen aan bijvoorbeeld een salade maar beter kan je daar weer de Vierge en Extra Vierge olijfolie voor gebruiken.

Andere soorten olie

Behalve olijfolie heb je nog allerlei andere soorten olie voor gebruik in de keuken. Ook deze zal ik hieronder nog even toelichten. Zelf gebruik ik trouwens het meest olijfolie of roomboter om te bakken, en natuurlijk Extra Vierge olijfolie in de salades.

Arachideolie

Arachideolie is ook bekend als pindaolie of aardnotenolie. De olie heeft een klein beetje een pindasmaak maar die overheerst niet. Arachideolie is prima om in te bakken en wordt door Julius Jaspers aangeraden in zijn Light kookboek. Voor bereiding op echt hoge temperaturen (roerbakken en frituren) moet je kiezen voor geraffineerde arachideolie.

Palmolie

Ook palmolie wordt veel gebruikt om te bakken, de olie komt van de vruchten van een speciale oliepalm. Door de vele verzadigde vetzuren is dit niet de gezondste olie om in te bakken.

Kokosolie

Kokosolie is een olie die je steeds vaker tegenkomt, de olie is goed bestand tegen hoge temperaturen en dan ook prima geschikt om mee te bakken. Kokosolie wordt ook verkocht als kokosvet en heeft dan een gestolde vorm, even verwarmen en je hebt kokosolie.

Nog een leuk weetje, hoewel kokosolie veel verzadigde vetzuren bevat is het geen ongezonde olie om te gebruiken. Dit komt door de soort vetten in de olie die makkelijk kunnen worden afgebroken.

Koolzaadolie

Koolzaadolie is ook bekend onder de naam raapolie en wordt gewonnen uit zaden van koolzaad. De olie heeft een neutrale smaak en is zowel warm als koud te gebruiken.

Lijnzaadolie

Lijnzaadolie (of lijnolie) wordt gewonnen uit de zaden van olievlas. Deze olie heeft een zeer aanwezige smaak en is niet geschikt om te verwarmen. Wel kan je er iets mee op smaak brengen als je van deze smaak houdt.

Zonnebloemolie

Zonnebloemolie is na olijfolie misschien wel de bekendste olie voor in de keuken. Generaties lang werd zonnebloemolie voor van alles en nog wat gebruikt.  Je kan het warm en koud gebruiken zolang je het maar niet te heet verwarmd, dan kunnen er juist weer schadelijke stoffen ontstaan. Zelf gebruik ik zonnebloemolie eigenlijk alleen nog om popcorn te maken.

Walnootolie

Een wat minder bekende olie met een geheel eigen smaak. Deze olie mag je niet verhitten maar is prima te gebruiken om een gerecht mee op smaak te brengen. Je moet wel van deze smaak houden en het combineert niet overal even goed mee.

Rijstolie

Rijstolie wordt gewonnen uit de kiemen en zilvervliezen van rijstkorrels. Deze olie kan zowel warm als koud gebruikt worden en heeft een neutrale smaak. Ook is deze olie goed bestand tegen hoge temperaturen zodat je er ook prima mee kan frituren en roerbakken.

Druivenpitolie

Druivenpitolie wordt gewonnen uit de persing van druivenpitten, deze olie heeft een zachte smaak en kan zowel warm als koud gebruikt worden. Erg geschikt voor het maken van kruidenolie door de subtiele smaak, je blijft de kruiden dus goed proeven.

Druivenpitolie is ook erg handig als je nog eens wilt fonduen, deze olie zal namelijk niet snel gaan walmen.

Samenvatting

Voor het bakken kan je gewone olijfolie, zonnebloemolie, arachideolie, kokosolie, druivenpitolie en koolzaadolie gebruiken.

Voor roerbakken en frituren kan je rijstolie en kokosolie gebruiken (of speciale wokolie).

Voor koude bereiding hangt het van je voorkeur af wat je wilt gebruiken. Extra Vierge of Vierge olijfolie, koolzaadolie, zonnebloemolie, lijnzaadolie, walnootolie en rijstolie zijn allemaal koud te gebruiken en ieder met hun eigen specifieke smaak.