Messenslijpers
Een keukenmes werkt het fijnst als deze goed scherp is. Er zijn gelukkig verschillende messenslijpers om je messen weer scherp te krijgen. Daarnaast zijn er ook accessoires om je keukenmessen scherp te houden. Hier zit een groot verschil tussen. Dat leg ik verderop uit. Ook bespreek ik de verschillende soorten messenslijpers. Hopelijk helpt je dat bij het kiezen van de beste messenslijper.
Messen slijpen en messen scherp houden
Messen slijpen en messen scherp houden wordt vaak door elkaar gebruikt. Toch zijn het twee verschillende dingen. Hieronder lees je meer over het verschil. In het kort komt het hier op neer. Een mes moet eerst scherp zijn om het scherp te kunnen houden.
Messen slijpen
Messen slijpen doe je pas als een keukenmes bot begint te worden. Want ook al onderhoud je jouw keukenmessen goed, ze worden uiteindelijk minder scherp. Een mes slijpen doe je met een messenslijper. Dit kan een automatische messenslijper zijn of een slijpsteen.
Je werkt bij het slijpen altijd van grof naar fijn. Dit kan je vergelijken met schuren met schuurpapier. Je begint met een grove korrel voor het grove werk. Je maakt het vervolgens af met een fijne korrel. Met messen slijpen werkt dit precies zo.
Een mes slijpen doe je gemiddeld één keer per maand. Dit is een richtlijn die heel ruim is. Het hangt namelijk af van hoe vaak je jouw messen gebruikt. Maar ook van welk materiaal ze zijn en hoe zuinig je erop bent.
Messen scherp houden
Een mes scherp houden doe je dus als een mes al scherp is. Het is een handeling die je voor het snijden even uitvoert. Bijvoorbeeld door je mes langs een aanzetstaal of door een messenscherper te halen. Hierbij verwijder je oneffenheden waardoor je mes weer in topconditie komt. Dit valt dus onder het onderhoud van je keukenmessen. Hier vind je meer tips over het scherp houden van je messen.
Een mes scherpen doe je vaker dan slijpen. Zelf doe ik het bijvoorbeeld iedere keer voor ik een mes gebruik. Ik haal deze dan één of twee keer langs het aanzetstaal of door de scherper. Een routine die je nog geen minuut kost en eigenlijk vanzelf gaat.
Messenslijpers
Voor het slijpen van je keukenmessen kan je o.a. terecht bij kookwinkels. Vaak bieden zij die dienst of besteden dit uit aan iemand die dit doet. Maar zelf je messen slijpen is helemaal niet moeilijk of spannend. Als je eenmaal doorhebt hoe het moet heb je het eigenlijk zo gedaan. Door je messen regelmatig te slijpen gaan ze veel langer mee. Bovendien is een scherp mes veiliger dan een bot mes, hoe raar dat misschien ook klinkt.
Messenslijpers zijn er in verschillende uitvoeringen. Zo zijn er speciale slijpmachines, messenslijpers waar je een mes doorheen haalt en slijpstenen. De verschillen hiertussen leg ik je even uit.
Slijpmachines
Een slijpmachine werkt op elektriciteit (of batterijen). Je zet de machine aan en haalt hier je keukenmes doorheen. De slijpmachine heeft vaak meerdere sleuven, ieder met een eigen grofheid. De stand van deze sleuf is meestal zo dat die de ideale slijphoek van je keukenmes benadert.
Er is trouwens wel een verschil tussen de Japanse keukenmessen en de westerse. Hierbij is de slijphoek voor Japanse messen (15 graden) net iets kleiner dan de westerse (20 graden). Dit komt omdat het lemmet van Japanse messen dunner is en vaak van harder staal.
In de slijpmachine zit onder iedere sleuf een slijpsteen of slijpband. Deze hebben verschillende korrelgroottes en draaien hard rond. Je hoeft je mes dus alleen maar door deze sleuven te halen, van grof naar fijn. Hierbij hoef je geen kracht op je mes uit te oefenen.
Een goede slijpmachine is deze Chef’sChoice EdgeSelect 120. Deze slijpmachine heeft drie sleuven voor messen met een hoek van 20 graden. Hier vind je nog veel meer slijpmachines, zowel van Chef’sChoice als andere merken.
Doortrekslijpers
Een doortrekslijper werkt volgens hetzelfde principe als de slijpmachine. Ook deze messenslijper heeft sleuven waar je het mes doorheen haalt. Vaak zitten in deze sleuven wieltjes die al in de juiste stand zijn afgesteld. Door je mes langs deze wieltjes te halen wordt het lemmet geslepen.
Je moet het mes bij een doortrekslijper meerdere keren door de slijper halen. Het is een voordelige optie die iets minder makkelijk werkt dan een slijpmachine. Een goede doortrekslijper is deze messenslijper van B&H. Deze heeft twee sleuven en een prettig handvat.
Hier vind je nog veel meer doortrekslijpers. De Zwilling messenslijpers en die van Wüsthof zijn ook erg goed.
Waterslijpers
Een waterslijper lijkt erg op de doortrekslijper. Het grote verschil is dat je de slijper eerst met water vult. Hiermee krijg je het effect van een zogenaamde wetstone. Dat is een slijpsteen die je eerst in het water legt en daarna nat houdt. Een goede waterslijper is deze Global Minosharp 550GB waterslijper.
Slijpstenen
Slijpstenen zijn de meest traditionele messenslijpers. Het is een steen die vaak met twee korrelgroottes wordt gemaakt. De ene zijde heeft een grove korrel waarmee je begint. Je verfijnt het slijpen vervolgens met de fijnere korrel. Omdat je deze slijpsteen vochtig gebruikt wordt deze ook wetsteen of wetstone genoemd.
Je legt de steen eerst in een bakje water zodat de steen zich vol kan zuigen. Hierna leg je deze op tafel, bijvoorbeeld op een vochtige theedoek of in een houder. Je houdt de steen vochtig door er af en toe water over te sprenkelen. Je mes beweeg je in de juiste slijphoek over de steen. Dit hoef je slechts enkele keren te doen zonder kracht uit te oefenen. In het volgende filmpje zie je hoe dit gaat:
Dit is de ‘moeilijkste manier’ om te slijpen maar is eigenlijk heel makkelijk. Het is het belangrijkst dat je het mes in de juiste stand houdt. Een handige truc hierbij is het mes er recht op te zetten, de hoek is dan 90 graden. Vervolgens kantel je het mes de helft, je zit nu op 45 graden. Dit herhaal je nog één keer en je zit op 22,5 graden. Dit is bijna de ideale slijphoek voor westerse messen.
Welke slijpsteen
Zelf gebruik ik deze wetsteen van Richardson Sheffield. Deze wordt geleverd in een handige houder die stevig op je werkblad staat. Je begint met de blauwe kant die een grotere korrel heeft. Hierna verfijn je het met de fijnere witte kant.
Hier vind je nog veel meer slijpstenen. Met verschillende korrelgroottes en met of zonder houder. Wat mij betreft een van de beste accessoires voor scherpe keukenmessen. Denk er wel aan dat je keukenmessen iedere keer wat ‘dunner worden’. Door ze eens in de paar jaar naar een professionele messenslijper te brengen wordt deze weer als nieuw geslepen.
Messenscherpers
Als je keukenmessen weer vlijmscherp zijn wil je dat natuurlijk zo houden. Dit kan je makkelijk doen voor iedere snijbeurt. Je haalt je mes dan langs een aanzetstaal of door een messenscherper. Oneffenheden worden zo weggewerkt en je mes voelt weer lekker scherp.
Dit is dus niet hetzelfde als slijpen. Hierbij slijp je echt de slijphoek van je mes. Bij het scherpen maak je het alleen weer mooi glad. Een prettig aanzetstaal is deze van Diamant Sabatier.
Ook pak ik vaak deze messenscherper van Homeij. Een klein en handzaam apparaatje dat in mijn keukenlade ligt. Je haalt je mes hier twee keer doorheen en deze snijdt weer als vanouds.
Veelgestelde vragen
Hieronder vind je een aantal veelgestelde vragen over het slijpen van messen. Alles is ook terug te vinden in het artikel hierboven.
Dit hangt af van de hardheid van het staal, de kwaliteit van het mes en hoe vaak je deze gebruikt. Een goede indicatie is om dit één keer per maand te doen. Dit doe je met een messenslijper.
Het is het best om dit regelmatig te doen. Zo blijft je mes het langst in een goede staat. Zelf doe ik dit dagelijks, vlak voor ik mijn mes gebruik.
Dat is de wetsteen. Een slijpsteen die je vochtig gebruikt en waarbij je het mes handmatig snijdt. Een goed alternatief is een slijpmachine waarbij dit automatisch gebeurt.
Bij een goede kookwinkel kunnen ze je altijd helpen. Ook op internet kan je messenslijpers kopen. Van slijpstenen tot machines.